Vaticaanse geschiedenis

De geschiedenis van het Vaticaan in Rome gaat terug tot de oudheid en vindt zijn oorsprong in het tijdperk van de Romeinse staten. In de laatste jaren van de Romeinse Republiek was het Vaticaan een smalle vlakte langs de Tiber, gecentreerd rond de Vaticaanse heuvel. Aangenomen wordt dat de naam "Vaticanus" verband houdt met de term "vaticinium", wat "orakel" betekent, mogelijk vanwege de aanwezigheid van orakels tijdens de Romeinse klassieke oudheid.

Tijdens deze periode bouwden Romeinse edelen weelderige villa's en grote woningen nabij de keizerlijke tuinen als toevluchtsoord op de Vaticaanse heuvel. De rust werd echter verstoord tijdens het tirannieke bewind van Nero, waarin veel christenen, waaronder Sint-Pieter, leden in het Circus Maximus. Interessant is dat de huidige locatie van de St. Peters Basiliek, een prominente toeristische attractie in het Vaticaan, samenvalt met de plek waar Sint-Pieter ooit werd begraven, wat de blijvende historische betekenis van het Vaticaan in de context van het vroege christendom illustreert.

Bekijk ook: Kapel van St. Peter Martyr

Na de val van het Romeinse rijk in 476 onderging de Vaticaanse heuvel een belangrijke transformatie en werd het de residentie van de pausen. Aan het einde van de vijfde eeuw bouwde paus Symmachus een paleis om bestuursorganen en religieuze hoogwaardigheidsbekleders te huisvesten. Door de jaren heen ontvingen de pausen talloze geschenken, waaronder enorme grondbezit, waardoor ze tijdens het bewind van Constantijn en het koninkrijk van de Longobarden tot de grootste landeigenaren van Europa behoorden.

In de achtste eeuw speelden geschenken van Pepijn de Korte in 754 en Karel de Grote in 774 een cruciale rol bij de oprichting van de Pauselijke Staten. De paus kreeg eigendom van gebieden die voorheen in handen waren van de Longobarden, wat hielp hun gezag te consolideren. Van 752 tot 1870 regeerden de pausen over de pauselijke staten. Tegen het einde van de 12e eeuw bevestigden de Pauselijke Staten hun onafhankelijkheid van het Heilige Roomse Rijk, waarmee ze hun positie als afzonderlijke en invloedrijke entiteit in de Europese geschiedenis versterkten.

Moet lezen: Schilderijen in de Vaticaanse Musea

De geschiedenis van het Vaticaan is diepgaand beïnvloed door de Italiaanse Renaissance, die een cruciaal moment van transformatie markeert. De Renaissance bracht verlichting en culturele heropleving, maar de conservatieve houding van de 16e-eeuwse paus belemmerde de vooruitgang ervan. Het was paus Nicolaas V in de 15e eeuw die het pausdom voor het eerst in verband bracht met de Italiaanse Renaissance.

Het Vaticaanpaleis, een residentie voor pausen, werd gebouwd vanaf 1447. Paus Innocentius VIII (1484–1492) en Sixtus IV (1471–1484) waren de eerste twee pausen uit de Renaissance. Tijdens het bewind van paus Julius II werd Rome een centrum van religieuze kunst, met name dankzij Michelangelo's beroemde werk aan het plafond van de Sixtijnse Kapel . De hedendaagse Sint-Pietersbasiliek werd versierd en er werden aanzienlijke verbeteringen aangebracht aan de Vaticaanse tuinen en de oprichting van de Cortile del Belvedere tijdens het pausdom van Julius II. Deze transformaties en artistieke prestaties hebben tijdens de Italiaanse Renaissance een diepgaande invloed gehad op het culturele erfgoed van het Vaticaan.

Na de Franse Revolutie werd Rome in 1798 geconfronteerd met de invasie van het leger van Napoleon onder het Directoire. In een poging het geestelijke gezag te behouden, deed de paus afstand van zijn wereldlijke macht. Als gevolg hiervan nam het Directory de controle over de Pauselijke Staten over, en Napoleon nam het over in 1808. Na het Congres van Wenen en de troonsafstand van Napoleon I in 1815 werden de Pauselijke Staten echter teruggegeven. In de 19e eeuw leidde de eenwording van Italië tot debatten, die leidden tot de 'Romeinse kwestie'. Gewapende conflicten volgden, resulterend in de terugtrekking van het pauselijke gezag uit Latium.

Uiteindelijk kwam het Verdrag van Lateranen naar voren als een resolutie, waarmee Vaticaanstad als gekozen monarchie werd gevestigd en waarmee officieel een einde kwam aan de Romeinse kwestie. Deze overeenkomst versterkte de status van Vaticaanstad als een onafhankelijke soevereine entiteit, los van het pas verenigde Italië, en bevestigde opnieuw de betekenis van het Vaticaan in mondiale aangelegenheden.

Lees ook: Ingangen van de Vaticaanse Musea